Oktopedians

Akkoorden

Een akkoord is een samenklank van 3 of meer tonen. Een opeenvolging van akkoorden heet harmonie.
Harmonieën begeleiden, verrijken en kleuren de melodie.

Een akkoord kan ook gebroken gespeeld worden: de tonen na elkaar spelen (arpeggio).

Akkoorden en toontrappen
Op elke toontrap van een toonladder kan een akkoord gebouwd worden.
Een akkoord maak je door in de toonladder steeds een toon over te slaan. Bijvoorbeeld de 3-klank op de Ie trap in C majeur:

Je krijgt dan de tonen: c-e-g. Je kan er ook een 4-klank van maken. Dan krijg je: c-e-g-b.
De eerste toon, waarop het akkoord is gebouwd, is ook de naam van het akkoord. Namen van akkoorden worden met hoofdletters geschreven. Ze zijn daardoor te onderscheiden van een losse toon, die met een kleine letter wordt geschreven. In bovenstaand voorbeeld heet de 3-klank C, ook als je de tonen van dat akkoord in een andere volgorde zet (omkeringen: e-g-c of g-c-e).

Als je in de toonsoort C maj een 3-klank op de IVe trap bouwt, dan heet dit akkoord F. F heeft de tonen: f -a-c. Als je dat op de Ve trap doet, dan heet het akkoord G. G heeft de tonen: g-b-d.
Je kan de akkoorden ook een algemene benaming geven met de toontrappen. Je praat dan niet specifiek over een toonsoort.
De akkoorden-cadens*: I – IV – V betekent in C maj de akkoorden: C – F – G. In toonsoort G maj zijn dat de akkoorden: G – C – D.

*Cadens = een groepje akkoorden binnen een harmonie

Verschillende soorten akkoorden
In de toonladder komen verschillende soorten akkoorden voor. Het soort akkoord is afhankelijk van de intervallen binnen het akkoord. In de majeur toonladder heeft de 3-klank op de Ie trap een grote terts. De 3-klank op de IIe trap heeft een kleine terts.
c-e-g: van c naar e = grote terts. C is een majeur-akkoord.
d-f-a: van d naar f = kleine terts. Dmin is een mineur-akkoord.

Twee 3-klanken majeur en mineur om met elkaar te vergelijken:

Om een akkoord te maken sla je steeds een toon over. Je zegt bij Cmin dus niet: c-d#-g maar c-eb-g, want d heb je overgeslagen. De opbouw van het akkoord is grondtoon-terts-kwint-septiem: 1-3-5-7.
Afhankelijk van het soort akkoord kan de:

terts groot of klein zijn: 3 of 3b

kwint rein of verminderd of overmatig: 5 of 5b of 5#

septiem groot of klein of verminderd (2 x verlagen): 7 of 7b of 7bb

Vier soorten 3-klanken op c om met elkaar te vergelijken:

Soort 3-klankTonenKenmerk
Cc-e-gGrote terts
Cmin of Cm of C-c-eb-gKleine terts
C° of Cdimc-eb-gbVerminderde kwint
C+ of Caugc-e-g#Overmatige kwint

Zes soorten 4-klanken op c om met elkaar te vergelijken:

Soort 4-klankTonenKenmerk
CΔ of CΔ7 of Cmaj7 of CM7c-e-g-bGrote terts, groot septiem
C7c-e-g-bbGrote terts, klein septiem
Cmin7 of Cm7 of C-7c-eb-g-bbKleine terts, klein septiem
Cø7 of Cmin7b5 of C-7b5c-eb-gb-bbKleine terts, verm. kwint, klein septiem
C°7 of Cdim7c-eb-gb-bbbKleine terts, verm. kwint, verminderd septiem
C+7 of Caug7c-e-g#-bbGrote terts, Overmatige kwint, klein septiem

Dit is geen volledige opsomming van alle bestaande akkoorden.

In bovenstaande tabellen staan de meest voorkomende schrijfwijzen van de akkoorden. Mogelijk bestaan er nog meer schrijfwijzen… Je moet maar een “goede verstaander” zijn ?

Welke akkoorden in welke toonladders
Hieronder een overzicht van de akkoorden op alle toontrappen van de majeur en mineur toonladder in C:

MajeurMineur
Toontrap3-klank4-klank3-klank4-klank
ICCmaj7CminCmin7
IIDminDmin7Dø7
IIIEminEmin7EbEb7
IVFFmaj7FminFmin7
VGG7G*G7*
VIAminAmin7AbAb7
VIIBø7BbBb7
* G en G7 op de Ve trap in mineur: hier wordt opeens gebruik gemaakt van harmonisch mineur. Uitleg bij functies van akkoorden.

Meer lezen:

1 april 2024
Akkoorden

Een akkoord is een samenklank van 3 of meer tonen. Een opeenvolging van akkoorden heet harmonie.Harmonieën begeleiden, verrijken en kleuren de melodie. Een akkoord kan ook gebroken gespeeld worden: de tonen na elkaar spelen (arpeggio). Akkoorden en toontrappenOp elke toontrap van een toonladder kan een akkoord gebouwd worden.Een akkoord maak je door in de toonladder steeds een toon over […]

Read More